<p>Haiku'nun diğer işletim sistemleri ile birçok ortak noktası olmasına rağmen, belirtmeye değer kendine özel yaklaşımının olduğu bazı alanlar bulunmaktadır. Birkaç slayt ile Haiku ile çalışmaya başlama ve daha üretken olma için bilmeniz gereken önemli özelliklerini öğreneceksiniz.</p>
<p>Her sayfanın alt kısmında bulabileceğiniz "Ek okuma" bağlantıları sizi okuduğunuz konu ile ilgili <ahref="https://www.haiku-os.org/docs/userguide/{LANG}/contents.html"target="_blank">Kullanıcı Kılavuzu</a>'ndaki ek bağlantılara yönlendirir.</p>
<p>Öntanımlı olarak masaüstünün sağ üst köşesinde bulunan Masaüstü Çubuğu, Haiku ile olan etkileşiminizin temel noktasıdır. Buradan uygulamaları başlatabilir veya çalışmakta olan uygulamalar arasında geçiş yapabilirsiniz.</p>
<p>Aşağıda sıradan bir Haiku penceresini kendine özgü ögeleri ile birlikte görebilirsiniz.</p>
<!-- [screenshot of window, annotated: Close button, Zoom button (usually maximizes the window), Double-click the tab to hide/minimize a window (find it again in the Deskbar), Move a window by grabbing it at the tab or border, Resize from the corner or by dragging a border with the right mouse button.] -->
<divclass="shot">
<imgsrc="./images/quicktour/window.png"alt="A window and its widgets"/>
</div>
<divclass="further">Ek okuma:<br/>
<ahref="https://www.haiku-os.org/docs/userguide/{LANG}/gui.html"target="_blank">Haiku'nun grafik kullanıcı arabirimi</a></div>
<p><spanclass="app">Klavye Dizilimi</span> tercihleri Haiku standardı olan <spanclass="key">ALT</span> kısayol düğmesinden <spanclass="key">CTRL</span> (Windows/Linux kipi) düğmesine geçmenize izin verir. Bu global bir anahtardır, örneğin kabukta programlardan çıkış alışılagelen <spanclass="key">CTRL</span><spanclass="key">C</span> kısayolu yerine <spanclass="key">ALT</span><spanclass="key">C</span> kısayolu ile yapılır.<br/>
Bu uyumsuzluk nedeniyle Haiku'daki öntanımlı kısayol düğmesi <spanclass="key">ALT</span> olarak belirlenmiştir.</p>
<!-- [screenshot: Two edit menus (copy/paste/cut) with ALT and CTRL shortcut)] -->
<divclass="shot">
<imgsrc="./images/quicktour/alt-ctrl.png"alt="Shortcut key: ALT vs. CTRL"/>
</div>
<divclass="further">Ek okuma:<br/>
<ahref="https://www.haiku-os.org/docs/userguide/{LANG}/keyboard-shortcuts.html"target="_blank">Kısayol ve düğme kombinasyonları</a></div>
<p><spanclass="key">CTRL</span><spanclass="key">TAB</span> düğmelerini basılı tutmak uygulamalar arasında geçiş yapmak için kullanabileceğiniz <spanclass="app">Seğirtici</span>'yi çağırır.<br/>
<spanclass="key">CTRL</span> düğmesini basılı tutarken <spanclass="key">TAB</span> düğmesine bir kez basmak en son kullanılan uygulamaya geçer.</p>
<divclass="shot">
<imgsrc="../images/quicktour/twitcher.png"alt="The Twitcher switching between apps"/>
<p>Eğer bazı uygulamalar düzgün davranmıyor ve Masaüstü Çubuğu'nun çalışan uygulamalar listesinden çıkmamakta direniyorsa <spanclass="key">CTRL</span><spanclass="key">ALT</span><spanclass="key">DEL</span> düğmelerine basarak <spanclass="app">Takım Monitörü</span>'nü çağırın. Buradaki listeden bir uygulama seçebilir ve düzgün davranmayan uygulamayı sonlandırabilirsiniz.</p>
<divclass="shot">
<imgsrc="./images/quicktour/teammonitor.png"alt="The Team monitor"/>
</div>
<p>Takılan bir uygulamadan çıkmanın şekilli bir yolu olarak Vulkan Ölüm Kavrayışı'nı deneyebilirsiniz.<br/>
<spanclass="key">SHIFT</span><spanclass="key">CTRL</span><spanclass="key">ALT</span> düğmelerini basılı tutun ve takılan uygulamanın Masaüstü Çubuğu'ndaki simgesine tıklayın. İşte bu kadar!</p>
<p>Haiku ile pencerelerinizi hızlıca taşıyabilir veya yeniden boyutlandırabilirsiniz:<br/>
<spanclass="key">CTRL</span><spanclass="key">ALT</span> düğmelerini basılı tutmak fare imlecine en yakın olan pencere kenarlarını vurgular.<br/>
Vurgulanan pencere kenarı üzerinde <i>sağ</i> fare düğmesine tıklayıp basılı tutmak pencereyi yeniden boyutlandırmanıza olanak sağlar.<br/>
Aynı işlemi <i>sol</i> fare düğmesi ile yaparak pencereyi taşıyabilirsiniz.</p>
<divclass="shot">
<imgsrc="./images/quicktour/move-resize.png"alt="Move with CTRL+ALT+left mouse button"/>
</div>
<divclass="further">Ek okuma:<br/>
<ahref="https://www.haiku-os.org/docs/userguide/{LANG}/gui.html#move-resize"target="_blank">Pencereleri hızlı bir biçimde taşıma veya yeniden boyutlandırma</a></div>
<p>"Yığma" yaparak pencereleri birbirlerine tutturabilir ve aralarında kolayca geçiş yapabilirsiniz.<br/>
<spanclass="key">OPT</span> düğmesini basılı tutup (bazı klavyelerde <spanclass="key">WIN</span> düğmesi olabilir) pencereleri başlıklarından tutup diğer pencerenin başlığının üzerine getirin (rengi hafiften değişecektir) ve bırakın.<br/>
Yine aynı biçimde <spanclass="key">OPT</span> düğmesini basılı tutup pencere başlığından çekerek pencereleri birbirinden ayırabilirsiniz.</p>
<p>"Döşeme" yaparak pencereleri yatay veya dikey olarak birbirine yapıştırabilirsiniz.<br/>
<spanclass="key">OPT</span> düğmesini basılı tutarken bir pencereyi başka bir pencerenin dibine getirdiğinizde pencere kenarlarının rengi değişecek ve bıraktığınızda da pencereler birbirine yapışacaktır.<br/>
Pencereleri birbirinden ayırmak için <spanclass="key">OPT</span> düğmesini basılı tutun ve pencere başlığından tutarak çekin.</p>
<p>Çalışma Alanları sanal masaüstlerinden oluşuyor olup her birinin kendi çözünürlüğü, renk derinliği ve arkaplanı olabilmektedir.<br/>
<spanclass="app">Ekran</span> tercihlerinden 32 adete kadar çalışma alanı ayarlanabilmektedir.</p>
<p><spanclass="app">Çalışma Alanları</span> masaüstü gerecini kullanarak başka bir çalışma alanına geçebilir veya birinden diğerine pencereleri sürükleyip bırakabilirsiniz.</p>
<p>Çalışma Alanları arasında geçiş yapmak için kullanabileceğiniz klavye kısayolları şu biçimdedir: <spanclass="key">CTRL</span><spanclass="key">ALT</span><spanclass="key">←</span> / <spanclass="key">→</span> / <spanclass="key">↑</span> / <spanclass="key">↓</span>.<br/>
Bu kısayollara <spanclass="key">SHIFT</span> düğmesini eklerseniz, etkin olan pencere geçtiğiniz çalışma alanına taşınacaktır.</p>
<p>Yinelenmişler, uygulamaların Masaüstü'ne veya başka uygulamalara entegre edilebilecek ufak çaplı öz kısımlarıdır.<br/>
Masaüstü'nde <spanclass="menu">Yinelenmişleri göster</span> seçeneğini etkin duruma getirdikten sonra yinelenmişler uygulamanın köşesinde ufak bir tutacak ile gösterilirler.<br/>
Bu tutacaklardan tutup çekerek yinelenmişleri örneğin Masaüstü'ne bırakabilirsiniz. Bu parçacıklar uygulamanın kendisi çalışmadan da tüm işlevlerini sağlayacaklardır.</p>
<p>Pencerelerde çift tıklaya tıklaya bir sure İzleyici penceresi içinde yitip gitmeniz olasıdır.<br/>
Holding the <spanclass="key">OPT</span> düğmesini (klavyeye göre <spanclass="key">WIN</span> düğmesi) çift tıklarken basılı tutmanız yeni bir klasör açarken bir öncekini kapatacaktır.<br/>
Veya <spanclass="app">İzleyici</span> tercihlerinden <spanclass="menu">Tek pencereli dolaşım</span>'ı seçebilirsiniz.<br/>
<spanclass="menu">Adres çubuğunu göster</span> seçeneği adres çubuğuna ek olarak ileri/geri/yukarı düğmelerini ekleyecektir.</p>
<p>Derin bir ağaç yapısına sahip klasörleri teker teker açmanın başka bir alternatifi olarak "açılır menülerle dolaşım" kullanılabilir. Bir İzleyeci penceresinde veya herhangi başka bir yerde sağ tıklamak bir bağlam menüsü açacaktır. Alışılagelen komutların yanında menünün en tepesinde içinde bulunulan klasörün adını taşıyan menüyü izleyerek alt klasörlerde bulunan tüm dosya ve klasörlere kolaylıkla erişebilirsiniz. Açmak istediğiniz dosyayı bulana kadar sürdürün. Aynı dolaşımı Kes/Kopyala/Yapıştır işlemleri için de kullanabilirsiniz.</p>
<p>Bir sabit disk, CD, USB belleğe erişmek için öncelikle o diski bağlamalısınız. Bağlandıktan sonra simgesi Masaüstü'nde görünecektir.<br/>
Bağlamak için Masaüstü'nde veya önceden bağlanmış bir diskin simgesi üzerinde sağ tıklayın ve <spanclass="menu">Bağla</span> alt menüsünden bağlamak istediğiniz diski seçin. Aynı<spanclass="menu">Bağla</span> menüsünü Masaüstü Çubuğu'nda da bulabilirsiniz. ISO yansıları çift tıklama ile bağlanabilir.</p>
<divclass="box-warning">Bir USB belleği vb. çıkarmadan önce <spanclass="menu">Bağlantıyı kes</span> seçeneğine tıklayın ve simgesinin kaybolmasını bekleyin. Yoksa henüz yazılmayan verilerinizi yitirebilirsiniz.</div>
<tr><td><imgsrc="../images/quicktour/folder_haiku.png"alt="System"/><br/><spanclass="path">/boot/system/</span></td><td></td><td>Sistem hiyerarşisi, sistem dosyalarını ve tüm kullanıcılar için geçerli olan ayarları içerir. Paket yönetimi, <spanclass="path">/system</span> altındaki tüm klasörleri saltokunur kılar. Paketler tüm dosyalarını sabit bir klasör hiyerarşisinde saklarlar. Yükleme sonucunda, yüklenen paket "bağlanır" ve tüm dosyaları<spanclass="path">/system</span> klasörünün hiyerarşisi içinde görünür duruma gelirler.<br/>
Burada bulunan klasörler (örn. <i>add-ons</i>, <i>apps</i>, <i>bin</i> ve diğerleri) yalnızca yüklenen paketlerin sanal bir karışımıdır ve dolayısıyla saltokunurdur. Bu duruma istisnalar ise <i>cache</i>, <i>non-packaged</i>, <i>settings</i>, and <i>var</i> klasörleridir.
<tr><td><imgsrc="../images/quicktour/folder_home.png"alt="Home"/><br/><spanclass="path">/boot/ev/</span></td><td></td><td>Ev hiyerarşisi sizin kişisel dosyalarınızı ve ayarlarınızı içerir. <spanclass="path">/boot/home/config</span> (veya kısaca ~/config) klasörünüz <spanclass="path">/system</span> klasörünün kişisel bir yansısıdır ve yine aynı biçimde sanal olarak saltokunurdur (istisnalar <i>cache</i>, <i>non-packaged</i>, <i>settings</i> ve <i>var</i>).
<p>Haiku biçimli (BFS) disklerdeki dosyalar hızlı bir biçimde Masaüstü Çubuğu'ndaki <spanclass="menu">Bul…</span> seçeneğini kullanarak aranabilir. Dosya ve/veya klasör adını kullanmak yerine özel dosya özniteliklerini kullanarak da arama yapabilirsiniz (örneğin müzik kitaplığınızdaki bir sanatçı adını kullanarak).</p>
<p>Masaüstü Çubuğu'ndaki uygulamalar menüsünde bulabileceğini <spanclass="app">Haiku Depo</span> uygulamasını kullanarak yeni uygulamalar bulabilir, yükleyebilir, veya yüklü olan uygulama paketlerini kaldırabilirsiniz.<br/>
<spanclass="app">Yazılım Güncelleyici</span>'yi ara sıra çalıştırarak yüklü yazılımlarınızı ve/veya Haiku'nun kendisini güncellemeniz önerilir.</p>
<p>Turumuzun sonuna geldik. Bu turun yeni işletim sisteminize alışmanızda yardımcı olduğunu umuyoruz!</p>
<p>Ayrıntılı bilgi için <ahref="https://www.haiku-os.org/docs/welcome/welcome_tr.html"target="_blank">Hoş geldiniz</a> sayfasına ve <ahref="https://www.haiku-os.org/docs/userguide/{LANG}/contents.html"target="_blank">Kullanıcı Kılavuzu</a>'na bir bakın.<br/>
Bunun yanında <ahref="https://discuss.haiku-os.org/"target="_blank">yazışmalığımızda</a> ve <ahref="https://www.haiku-os.org/community/irc/"target="_blank">ana IRC kanalımız #haiku</a>'da yardım alabilir veya düşüncelerinizi paylaşabilirsiniz.</p>
<p>Haiku web sayfasında Haiku'ya nasıl <ahref="https://www.haiku-os.org/community/getting-involved/"target="_blank">katkıda bulunabileceğiniz</a> konusunda bilgi bulunmaktadır. Aynı zamanda <ahref="https://www.haiku-os.org/community/donating_to_haiku"target="_blank">bağış</a> da yapabilirsiniz.</p>
